طراحی پرسشنامه ارشد و دکتری
در پرسشگری همیشه طراحی پرسشنامه ارشد و دکتری خوب بسیار حائز اهمیت است تا بتوان پاسخ های موردنظر خود را از داخل پرسش ها جمع آوری کرد که نیازمند یک فرد آماری و آشنا به مفاهیم روانشناسی و با تجربه در این زمینه است، به همین دلیل رایان پیپر از میان کادر آماری و روانشناسی خود افراد تواناتر خود را که در این زمینه دستی دارند مجزا کرده تا در این زمینه نیز به مشتریان خود این خدمات ارزنده را ارائه نماید.
همواره این کادر می کوشند که در زمینه ی ساخت پرسشنامه به روز باشند و با پرسشگری های مختلف آشنایی داشته باشند، به همین دلیل همیشه به اصول طرح پرسشنامه آگاهی دارند.
چه چیزهایی از طراحی پرسشنامه می خواهید بدانید؟
قبل از اینکه حتی اولین سوال را بنویسید، بسیار مهم است که یک ایده خیلی روشن درباره آنچه پرسشنامه شما قصد دارد بدست آورد داشته باشید. اهداف تحقیق خود را به ترتیب بنویسید. در مورد چیزهایی که برای رسیدن به آن اهداف لازم است از مخاطب استخراج شود فکر کنید. همچنین به چگونگی تحلیل هر سوال برای رسیدن به نتایج مورد نیاز خود بیاندیشید. به یاد داشته باشید که بین چیزهایی که لازم است بدانید و چیزهایی که خوب است بدانید تفاوت است. خط های غیر ضروری پرسش را در گام برنامه ریزی حذف کنید.
مراحل تنظیم پرسشنامه
بیشتر پرسشنامه ها حاوی مطالبی هستند که به منظور اندازه گیری متغیرهای وابسته و مستقل و ویژگیهای مورد نیاز، تهیه و تدوین میشوند. دستورالعمل هایی وجود دارد که رعایت آنها در تنظیم پرسشنامه الزامی است. این دستورالعمل ها عبارتند از:
۱) در طراحی پرسشنامه، سوالهای پرسشنامه باید ساده، روشن و دقیق باشد. این سوالها نباید به دشواری سوالات مصاحبه باشند زیرا هنگام پاسخگویی به آنها کسی جهت تعریف و توضیح حضور ندارد.
۲) در طراحی پرسشنامه برای پایان نامه سوالات را به صورت پاسخ بسته بنویسید و بهتر است تعداد سوالهای پاسخ باز به حداقل ممکن برسد. امکان دارد پاسخ-هایی که به سوالهای باز داده میشوند، ناتمام و بی ربط باشند. ناخوانایی و غلطهای املایی نیز بر مشکلات طبقه بندی و تفسیر پاسخهای باز میافزایند.
۳) به صورت اضافی و به خاطر جلوگیری از اشتباه، از سوالهای گزیده استفاده کنید. سوالهای گزیده به پرسشهایی گفته میشوند که گروه معینی از پاسخ دهندگان به آنها پاسخ میدهند. برای مثال با مطرح کردن سوالی درباره ی وضعیت تأهل در پرسشنامه میتوان پاسخ دهندگان متأهل را شناسایی کرد و سپس پرسشهای مربوط به فرزند یا فرزندان و همسر را برای آنها مطرح کرد. هر سوال گزیده به راهنمایی خاص خود نیاز دارد.
۴) سوالهای مربوط به گذشته را در یک محدوده ی زمانی مشخص مطرح کنید. در صورتی که قصد دارید درباره ی رفتار گذشته افراد، اطلاعاتی کسب کنید، زمان مورد نظر را مشخص کنید. برای مثال این سوال که «چند بار مرتکب تخلفات راهنمایی و رانندگی شده اید؟» بسیار مبهم است. عدم وجود محدوده ی زمانی مشخص در چنین سوالاتی موجب میشود که افراد، پاسخهای خود را به زمانهای متفاوتی نسبت دهند. لذا اطلاعات به دست آمده در بهترین حالت فاقد انسجام و در بدترین شرایط به قدری مبهم اند که نمیتوان بر اساس آنها دست به تحلیل زد. محدوده های زمانی که در چنین سوالاتی به کار میروند، عبارتند از: «در پنج سال گذشته»، «در سال گذشته»، «در ماه گذشته»، و یا اینکه اساساً سوال کرد «چه موقع؟».
برای اندازه گیری تعداد دفعاتی که رفتار اتفاق افتاده است، اغلب محدوده ی زمانی کوتاه مناسبتر است، زیرا پاسخ دهندگان نمیتوانند وقوع رفتارهای خود را در زمانهای طولانی به یاد آورند. از طرف دیگر، رفتارهایی که وقوع آنها مستمر نیست، به طور کلی محدوده ی زمانی طولانیتری دارند. به این ترتیب، پرسش در مورد تعدا دفعات مطالعه ی دانشجویان برای آمادگی شرکت در امتحان در محدوده ی زمانی کوتاهتری قرار میگیرد. در عوض، پرسش درباره ی عدم موفقیت در امتحان چنانچه صورت گرفته باشد باید در طول زمان بلندتری مطرح شود.
۵) برای سوال های حساس، چارچوب مناسبی فراهم سازید.گاهی اوقات پرسشهایی مطرح میشوند که ممکن است مغایر عقیده، باور، نگرش یا مکاتب فکری پاسخدهنده باشند. طرح اینگونه سوالها، بدون مقدمه و توضیح مناسب، میتواند مخالفت پاسخدهندگان را برانگیزد. در چنین شرایطی پژوهشگر باید مسائل و مشکلات احتمالی را پیش بینی کند و به حل آنها بپردازد.
۶) تعدادی از سوالهای پرسشنامه را به ویژگیهای جمعیتی و فردی اختصاص دهید. این نوع سوالها که بر مشخصات فردی تأکید دارند، در طراحی پرسشنامه ها مطرح میشوند. این پرسشها از مواردی به این شرح تشکیل شده اند: جنس، سن، وضعیت ازدواج، قوم و نژاد، تحصیلات، شغل، درآمد و گاهی اوقات مذهب، نوع مالکیت محل مسکونی، ترکیب خانوادگی. پیشنهاد میشود که علاوه بر سوالهایی درباره ی ویژگیهای عمومی، چارچوب استانداردی نیز به کار رود تا بتوان به دقت بین نتایج پژوهش به مقایسه دست زد. البته باید توجه داشت که این امر همیشه امکانپذیر نیست، زیرا برخی از پژوهشگران به اطلاعات مفصل تری درباره ی نکات جمعیتی نیاز دارند و به اطلاعاتی که به چارچوبی استاندارد محدود شده اند، قناعت نمی کنند.
۷) سوالهای پرسشنامه باید یکی از جنبه های هدف یا فرضیه ی صورت بندی شده را اندازه گیری کند. ممکن است تا کنون پرسشنامه های زیادی را ملاحظه کرده باشید که با شتاب و عجله تهیه و تنظیم شده اند و از نظر اندازه گیری هیچگونه هدفی را دنبال نمیکنند. اینگونه پرسشنامه ها نه تنها موجب کسب اطلاعات مورد نیاز نمیشوند، بلکه ممکن است در پاسخ دهنده نگرشی منفی در مورد پرسشنامه به وجود آورند. به منظور تنظیم و طراحی پرسشنامه ای مفید و مناسب، باید هر یک از سوالهای پرسشنامه، هدفی را اندازه گیری کند. به عبارت دیگر، سوالها باید به شیوهای تهیه و تنظیم شوند که به کمک آنها بتوان اطلاعات لازم را برای پاسخ دادن به سوال های تحقیقی یا آزمون فرضیه های صورتبندی شده، جمع آوری کرد.
۸) سوالهای پرسشنامه را با توجه به موضوع پژوهش و خصوصیات جامعه ای که پرسشنامه در آن اجرا میشود، تعیین کنید. نظم و ترتیبی که سوالهای پرسشنامه بر اساس آن طرح میشود متفاوت است، ولی در اینکه جای هر سوال کجا باید باشد، اتفاق نظری وجود ندارد. بعضی ترجیح میدهند که نکات مربوط به ویژگیهای فردی و خانوادگی در آغاز پرسشنامه قرار گیرند و سوال های حساس در آخر آن آورده شوند. در حالی که برخی دیگر عکس این عمل را ترجیح میدهند. در واقع این پژوهشگر است که باید با توجه به بینشی که در مورد موضوع و جامعه ی پژوهشی خود دارد، جای هر سوال یا نظم و ترتیب سوالها را تعیین کند.
چنانچه موضوع اهمیت قابل توجهی داشته باشد و از حساسیت ویژه ای برخوردار باشد، بهترین شیوه این است که پرسشهای مربوط به موضوع اصلی را در ابتدا بیاوریم تا بالاترین نسبت پاسخ دهی را به دست آوریم. چنانچه موضوع از حساسیت خاصی برخوردار نباشد، بهتر است پرسشنامه را با سوالهای مربوط به ویژگیهای فردی، خانوادگی و اقتصادی آغاز کنیم تا با جلب توجه پاسخ دهنده به آنها بهتر بتوانیم در پایان به پرسشهای حساس تر بپردازیم.
۹) صفحه ی اول پرسشنامه را به نحوه ی پاسخگویی به سوالها اختصاص دهید. در این صفحه ذکر کنید که پرسشنامه ی مورد بحث چند قسمت را دربرمیگیرد و خصوصیات هر قسمت را شرح دهید. از پاسخدهندگان بخواهید که پاسخ مناسب را با چه نوع علامتی مشخص کنند: کشیدن علامت یا دایره، پر کردن مربع مربوطه و…
جهت سفارش طراحی پرسشنامه کلیک کنید یا از طریف فرم زیر درخواست خود را ثبت نمایید. همکاران ما در کمتر از یک ساعت با شما تماس خواهند گرفت.