فرضیه پایان نامه

فرضیه پایان نامه

هر پایان نامه با يک مسأله ویا سؤال شروع مي شود. وظيفه پژوهشگر اين است که بايد بتواند درابتدا يک جواب یا راه حل ممکن که قابليت آزمون شدن را دارد مطرح کند. اين جواب موقتي همان فرضيه پایان نامه است.

فرضيه عبارت است از حدس و گمان انديشمندانه درباره ماهيت، روابط يا تفاوت بين پديده ها، اشياء و متغيرها، که انجام دهنده پایان نامه را در تشخيص نزديک ترين و محتمل ترين راه براي کشف مجهول کمک مي نمايد.

فرضيه پيش بيني محقق درباره راه حل مسأله پایان نامه است.

فرضيه يک حکم مبتني بر حدس درباره رابطه ميان متغيرها است.

فرضيه ها به محقق کمک مي کنند تا از بين راه هاي فراوان رسيدن به هدف پایان نامه محتمل ترين و آسان ترين مسيرها را انتخاب کند.

مثال: قطع شدن برق خانه (مسأله)

راه هاي ممکن:

۱- پريدن فيوز کنترل

۲- اتصال سيم هاي برق

۳- قطع برق از طرف شرکت برق

مثال ديگر:

فرض کنيد اتومبيل شما استارت نمي زند، شما مي دانيد که بين وجود بنزين درباک اتومبيل و حرکت آن رابطه علت و معلولي وجود دارد. بنابراين ابتدا حدس مي زنيد که در باک اتومبيل به اندازه نصف ظرفيت آن بنزين وجود دارد. شما با اين آزمايش، اين فرضيه را رد مي کنيد. سپس فرض مي کنيد که درباک، بنزين وجود دارد ولي به کاربراتور نمي رسد. براي آزمون اين فرضيه، لوله اي را که به کاربراتور بنزين مي رساند از آن جدا مي کنيد و سپس استارت مي زنيد تا مشخص شود که آيا بنزين از لوله خارج مي شود يا خير. اگر با اين آزمايش معلوم شود که بنزين از لوله خارج مي شود و به کاربراتور مي رسد، اين فرضيه هم رد مي شود. حال ممکن است فرض کنيد که برق به سر شمع ها نمي رسد. اين فرضيه را هم با جدا کردن سيم سر شمع ها و زدن استارت آزمايش مي کنيد تا درستي يا نادرستي آن هم مشخص شود. صورت بندي فرضيه جديد و آزمايش آنها ممکن است به همين ترتيب ادامه پيدا کند تا موقعي که مسأله مورد نظر حل شود.

منابع تدوين فرضيه

۱- معلومات يا تجارب قبلي محقق

۲- مطالعه نظريه ها

فوايد تدوين فرضيه

۱- جهت دار شدن مطالعه منابع مربوط به موضوع پایان نامه و جلو گيري از مطالعه منابعي که ربطي به پژوهش ندارند.

۲- تعيين بهتر روش هاي جمع آوري اطلاعات

۳- فراهم کردن چهار چوبي براي تفسير اطلاعات جمع آوري شده و نتيجه گيري از آنها.

طبقه بندی فرضيات از نظر اهميت

فرضيه اصلي: مهمترين فرضيه است ؛ فرضيه اي که براي توصيف واقعيت پديده يا رابطه بين متغيرها محتمل ترين باشد يا در واقع در مورد آن احتمال و حدس قوي تري نسبت به  ساير وجود دارد.

فرضيات فرعي: فرضيات مبتني بر فرضيه اهم هستند.

در فرآیند انجام پایان نامه هر دو نوع فرضيه بايد مورد آزمون قرار گيرند.

طبقه بندي فرضيات از نظر وجود يا عدم وجود روابط بين متغيرها

فرضيات به طور کلي به دو نوع تقسيم مي شوند:

فرضيه تحقيق   Research hypothesis  H1

فرضيه صفر يا آماري  H0  Null or Statistical hypothesis

فرضيه تحقيق: از وجود رابطه يا اثر و يا تفاوت بين متغيرها خبر مي دهد. (به صورت مثبت مطرح مي شود)

مثال: رابطه مثبت و معني داري بين فرهنگ يک جامعه و فرهنگ يک سازمان وجود دارد.

فرضيه صفر: که به فرضيه آماري يا پوچ نيز موسوم است بر خلاف فرضيه تحقيق، وجود رابطه، اثر يا تفاوت بين متغيرها را رد کرده و انکار مي کند. (به صورت منفي مطرح مي شود).

مثال: رابطه مثبت و معني داري بين فرهنگ يک جامعه و فرهنگ يک سازمان وجود ندارد.

طبقه بندی فرضيات تحقيقی در یک پایان نامه

اين نوع فرضيه ها از چند بعد قابل تقسيم هستند:

۱- فرضيات تحقيق جهت دار و بدون جهت

فرضيه تحقيق جهت دار: نوع رابطه يا تأثير (مثبت يا منفي بودن، بيشتر يا کمتر بودن و….) بين دو متغير يا تفاوت بين دو گروه را مشخص مي کند.

دو مثال: کارآيي مديران داراي مهارت IT بيشتر از مديران فاقد اين مهارت است.

آموزش مديران در زمينه IT تأثير مثبت و معني داري بر افزايش کارآيي آنها دارد.

فرضيه تحقيق بدون جهت: روابط يا تفاوتي را بين دو متغير يا دو گروه را نشان مي دهد لکن جهت اين روابط يا تفاوت ها را نشان نمي دهند. اين حالت زماني پيش مي آيد که محقق نتوانسته است درباره جهت متغيرهاي موجود در فرضيه در مطالعات قبلي اطلاعاتي بدست آورد يا اينکه اطلاعات حاصله متناقض هستند.

مثال: بين آموزش مديران در زمينه IT و کارآيي آنها رابطه معني داري وجود دارد.

فرضيات تحقيق تک متغيره و چند متغيره

فرضيه تحقيق تک متغيره: فرضياتي که فقط شامل يک متغير هستند. براي مثال: نسبت مديران ناراضي از واحد IT 60 درصد است.

فرضيه تحقيق چند متغيره: فرضياتي که داراي دو يا چند متغير باشند. مثال: بين رضايت کارکنان و رضايت مشتريان رابطه مثبت و معني داري و جود دارد.

فرضيات تحقيقی کيفی و کمی

فرضيات تحقيقي کمّي: فرضياتي که همه متغيرهاي آن کمّي باشند.

مثال: رابطه مثبت و معني داري بين ضريب هوشي و نمره درس روش تحقيق دانشجويان IT وجود دارد.

فرضيات تحقيقي کيفي: فرضياتي که حداقل يکي از متغيرهاي آن کيفي باشد.

مثال: رابطه مثبت و معني داري بين ضريب هوشي و کيفيت تحصيلي دانشجويان IT وجود دارد.